INVESTMENT MANAGEMENT

Πώς πρέπει να αντιδρούν οι investment managers σε περιόδους μεγάλης ύφεσης σε ένα οικονομικό κλάδο;

          Όταν οι investment managers διαπιστώνουν ότι σε ένα κλάδο ή σε περισσότερους κλάδους εταιρειών εκδηλώνονται σημάδια έναρξης  επιβράδυνσης και υποχώρησης της ζήτησης οφείλουν ταχύτατα να προχωρήσουν σε κινήσεις αναδιάρθρωσης των χαρτοφυλακίων προτείνοντας στις διοικήσεις των θεσμικών επενδυτικών φορέων, μεγάλων επενδυτών τους κλπ την αλλαγή της επενδυτικής τους πολιτικής.

          Ειδικότερα όταν γίνονται προβλέψεις ότι ένας κλάδος μπαίνει σε περίοδο γενικευμένης ύφεσης ή και εισόδου πολλών κλάδων σε φάση οικονομικής καθόδου τα βασικά μέτρα αναδιάρθρωσης των χαρτοφυλακίων είναι τα ακόλουθα:

• Προετοιμασία για ταχείες ρευστοποιήσεις πακέτων μετοχών, ιδιαίτερα εκείνων των εισηγμένων στις οποίες η υποχώρηση της ζήτησης ξεκινάει ταχύτερα από μια φάση έναρξης γενικής ύφεσης.
• Στροφή σε μετοχές πολυεθνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε μεγάλο ποσοστό σε αγορές που βρίσκονται σε φάση ισχυρής ανάκαμψης.
• Μείωση του ποσοστού που καταλαμβάνουν οι μετοχές στη συνολική κατανομή των επενδύσεων, με στροφή σε πιο «συντηρητικού χαρακτήρα» επενδύσεις όπως είναι οι κρατικές ομολογίες ή τα εταιρικά ομόλογα.
• Αποφυγή συμμετοχής σε δημόσιες εγγραφές για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με μετρητά εταιρειών που βρίσκονται σε κλάδους οι οποίοι μπαίνουν σε περίοδο ύφεσης.
• Πραγματοποίηση πράξεων short/selling για δανεισμό και πώληση μετοχών πριν από την υποχώρηση των τιμών τους και επαναπόκτησή τους σε χαμηλότερες τιμές για να επιστραφούν και να αποκομισθούν κέρδη από τις διαφορές τιμών ρευστοποίησης και αγοράς τους.
• Αναζήτηση επενδυτικών ευκαιριών σε άλλες εθνικές αγορές που μπαίνουν ή βρίσκονται σε φάση οικονομικής ανάκαμψης και στις οποίες οι διαπραγματεύσιμες μετοχές κινούνται σε ελκυστικά επίπεδα.

 

 

- Πώς μπορούν να παρεμβαίνουν οι investment managers στις διαδικασίες λήψης κρίσιμων αποφάσεων που αφορούν εισηγμένες εταιρείες;

Οι ευθύνες των investment managers δεν περιορίζονται μόνο σε προτάσεις για αλλαγές της διάρθρωσης των επενδυτικών χαρτοφυλακίων αλλά και επιδιώκουν οι εταιρείες και οργανισμοί (θεσμικοί επενδυτές) που εκπροσωπούν να έχουν αυξημένο ρόλο στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων των διοικήσεων εισηγμένων.

Έτσι, σε περιόδους ανάπτυξης ή ύφεσης investment managers – που διαχειρίζονται μετοχές εισηγμένων που περιλαμβάνονται στα μεγάλα χαρτοφυλάκια ασφαλιστικών εταιρειών, θεσμικών επενδυτών κλπ – οφείλουν να στέλνουν εκπροσώπους τους στις γενικές συνελεύσεις των εισηγμένων και να ασκούν τα δικαιώματά τους για λήψη αποφάσεων που θα συμβάλλουν στη βελτίωση της οικονομικής αποτελεσματικότητάς τους.

Σε δύσκολες περιόδους οι θεσμικοί επενδυτές, για την καλλίτερη προστασία των χαρτοφυλακίων που τους έχουν εμπιστευθεί, είναι αναγκαίο στις συνελεύσεις να προτείνουν:

• Μέτρα περιστολής των μη παραγωγικών δαπανών.
• Μέτρα περιορισμού στα απολύτως αναγκαία των επενδυτικών προγραμμάτων.
• Αναστολές υλοποίησης αποφάσεων που ελήφθησαν για αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου με μετρητά εφ΄ όσον προβλέπεται να παραμείνουν δυσμενείς οι οικονομικές συνθήκες.
• Πωλήσεις ζημιογόνων θυγατρικών προκειμένου να εξυγιανθούν οι ισολογισμοί και να προκύψουν έκτακτα έσοδα.
• Περικοπές δαπανών για μισθοδοσίες και μείωση του πλεονάζοντος προσωπικού.

 

Όταν κάποιες εισηγμένες εταιρείες αντιμετωπίζουν άμεσα προβλήματα βιωσιμότητας οι investment managers οφείλουν να έχουν ενεργό συμμετοχή στην επίλυση διαρθρωτικών προβλημάτων σε ομίλους εταιρειών ή σε εταιρείες στις οποίες έχουν κάνει μεγάλες επενδύσεις. Εφ΄ όσον υπάρχουν κίνδυνοι για τις τοποθετήσεις που έχουν κάνει από μεγάλα πακέτα μετοχών που κατέχουν σε κάποια εταιρεία είναι σκόπιμο να επιδιώκουν τον ορισμό εκπροσώπων τους – προφανώς σε συνεργασία με άλλους μειοψηφούντες μετόχους - ως μέλη σε διοικητικά συμβούλια, τα οποία θα συμβάλλουν στην προώθηση ευρειών αναδιαρθρώσεων σε προβληματικές επιχειρήσεις με την υιοθέτηση επίπονων αλλά αναγκαίων μέτρων, όπως κλείσιμο αντιπαραγωγικών μονάδων, πωλήσεις ακινήτων, κλείσιμο ζημιογόνων μονάδων κλπ.

 

 

 

Σε τι μας βοηθάει η ανάλυση της διάρθρωσης του Ενεργητικού μιας εταιρείας;

          Η ανάλυση των διαφόρων στοιχείων του Ενεργητικού αποτελεί μια «ακτινογραφία» της κατάστασης και της διάρθρωσής του σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία.

           Το Ενεργητικό αποτελείται βασικά από δύο κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων στα οποία έχουν επενδυθεί τα συνολικά κεφάλαια που έχει στη διάθεσή της μια εταιρεία, με βάση την ακόλουθη εξίσωση:

Ενεργητικό = Πάγιο Ενεργητικό + Κυκλοφορούν Ενεργητικό

όπου:

Πάγιο Ενεργητικό είναι κεφάλαια που έχουν επενδυθεί σε ακίνητα, μηχανήματα κλπ στοιχεία που είναι πολύ δύσκολο να ρευστοποιηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα

Κυκλοφορούν Ενεργητικό αποτελείται από απαιτήσεις έναντι πελατών, δανειοδοτήσεις τρίτων κλπ με κεφάλαια που έχουν αντλυηθεί από τους μετόχους, τράπεζες κλπ.

Ανάλογα με τις δραστηριότητες που έχει η κάθε εισηγμένη παρουσιάζονται διαφορές στη διάρθρωση των κυριότερων στοιχείων του ενεργητικού. Έτσι, για παράδειγμα:

• Οι εμποροεισαγωγικές εταιρείες έχουν επενδύσει πολύ μικρότερο ποσοστό του ενεργητικού τους σε πάγια στοιχεία (ακίνητα, μηχανήματα, βιομηχανοστάσια κλπ) σε σύγκριση με τις βιομηχανίες.
• Οι βαριές βιομηχανίες (εφ΄όσον βέβαια έχουν κάνει επενδύσεις εκσυγχρονισμού του παραγωγικού δυναμικού) εμφανίζονται με πολλαπλάσιο ύψος ενεργητικού σε σύγκριση με τις βιομηχανίες εντάσεως εργασίας (πχ βιοτεχνίες κατασκευής ενδυμάτων) και με αναλογικά υψηλότερο ποσοστό κάλυψης του ενεργητικού με πάγια στοιχεία σε σύγκριση με τις τελευταίες.
• Οι τράπεζες έχουν ένα ασήμαντο ποσοστό του ενεργητικού τους σε πάγια στοιχεία (κτιριακές εγκαταστάσεις) σε σύγκριση με τις παραδοσιακές βαριές βιομηχανίες (χαλυβουργίες κλπ) και τις μεταλλευτικές επιχειρήσεις.

Ετσι, η κατανόηση της διάρθρωσης του Ενεργητικού των εταιρειών βοηθάει πολλαπλά:

• Σε περιόδους ανάκαμψης εταιρείες με μεγάλα αποθέματα ετοίμων προϊόντων μπορούν εύκολα να αυξήσουν γρήγορα τις πωλήσεις τους.
• Σε περιόδους παρατεταμένης ύφεσης οι βαριές βιομηχανίες αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν τα μηχανήματά τους (πάγια στοιχεία), με αποτέλεσμα να υποχωρεί η ζήτηση των εταιρειών κατασκευής μηχανημάτων.
• Σε περιόδους κρίσης της ομολογιακής αγοράς οι τράπεζες χάνουν μεγάλα ποσά από τη μείωση της εσωτερικής αξίας των ομολογιών που κατέχουν στα χαρτοφυλάκιά τους.
• Σε περιόδους έντονης ανόδου της οικοδομικής δραστηριότητας οι τράπεζες ρευστοποιούν ομολογίες για να τις μετατρέψουν σε χορηγήσεις στεγαστικών δανείων κλπ.

Πέραν αυτών οι υποψήφιοι επενδυτές, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να διερευνούν κυρίως την «ποιότητα» των παγίων στοιχείων και του κυκλοφορούντος ενεργητικού:

• Μια βιομηχανία μπορεί να έχει πολύ μεγάλα μηχανήματα, αλλά να υστερεί σημαντικά έναντι άλλων, λόγω της υστέρησής της σε ποιότητα προϊόντων, μεγάλου κόστους για κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κλπ.
• Μια εμπορική επιχείρηση φυσιολογικά μπορεί εύκολα να ρευστοποιήσει τα αποθέματα που διαθέτει. Ωστόσο, εάν αυτά θεωρούνται από τους καταναλωτές ότι είναι «εκτός μόδας», τότε πολύ δύσκολα  θα τα ρευστοποιήσει με ικανοποιητικά κέρδη.
• Τράπεζα εμφανίζεται να υπερτερεί έναντι άλλων τραπεζών από πλευράς συνολικής αξίας χορηγήσεων. Όμως, επειδή το χαρτοφυλάκιο της περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό «κακών δανείων», αυτή κινδυνεύει να χρεοκοπήσει, ενώ άλλες μικρότερες τράπεζες έχουν ικανοποιητικά κέρδη.

Συνεπώς, πέρα από το μέγεθος και τη διάρθρωση του Ενεργητικού κάθε εισηγμένης οι επενδυτές χρειάζεται να δίνουν ξεχωριστή σημασία στην «ποιότητα» των διαφόρων στοιχείων Ενεργητικού της κάθυε εταιρείας.

Oι αναλύσεις πολιτικής κατάστασης και «πολιτικών κινδύνων» σε ποιο βαθμό επηρεάζουν τις επενδυτικές αποφάσεις;

            Οι σχετικές αναλύσεις είναι ιδιαίτερα χρήσιμες και υποχρεωτικές κυρίως για τους investment managers που επιλέγουν επενδύσεις υψηλού ρίσκου αλλά με πολύ μεγάλες αποδόσεις σε αναπτυσσόμενες χώρες με ιδιαίτερα ασταθές επιχειρηματικό και πολιτικό περιβάλλον.

          Σε κάθε περίπτωση – ακόμη και στις περισσότερο αναπτυγμένες και «πολιτικά ώριμες» χώρες – γίνονται αναλύσεις σχετικά με τις προοπτικές του πολιτικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα εν όψει επικείμενων εκλογών που μπορεί να μεταβάλλουν αισθητά και το επιχειρηματικό και επενδυτικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, δημοσκοπήσεις που δείχνουν επικράτηση κόμματος που υπόσχεται μεγάλες φορολογίες στα κέρδη των επιχειρήσεων αυξάνουν τον «πολιτικό κίνδυνο» και, κατ΄επέκταση, και τον επενδυτικό κίνδυνο. Σε αυτή την περίπτωση, όταν οι εκλογές αναμένεται να προκαλέσουν «πολιτική αστάθεια» (πχ λόγω μη εξασφάλισης αυτοδυναμίας ενός κόμματος) τότε οι δημοσκοπήσεις έχουν πολύ μεγάλη βαρύτητα στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων.

          Σε γενικές γραμμές «μεγάλη πολιτική σταθερότητα» σε συνδυασμό με μια πολιτική που ευνοεί τις δραστηριότητες των επιχειρήσεων ευνοούν αυξημένες τοποθετήσεις σε μετοχές εταιρειών με μειωμένους επενδυτικούς κινδύνους.

 

Πόσο επηρεάζουν οι αναπτυξιακοί ρυθμοί τις χρηματιστηριακές αγορές;

Οι αναπτυξιακοί ρυθμοί της κάθε χώρας επηρεάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την πορεία της χρηματιστηριακής αγοράς της. Οι ρυθμοί ανόδου ή μείωσης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος υπολογίζονται με βάση την αναμενόμενη ή πραγματοποιούμενη μεταβολή του αθροίσματος της συνολικής ιδιωτικής κατανάλωσης, των επενδύσεων, των δημοσίων δαπανών και της διαφοράς μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών.

Κατά κανόνα:

• Υψηλοί ρυθμοί αύξησης του πραγματικού (αποπληθωρισμένου) Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ)της χώρας υποδηλώνουν σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων, υποδηλώνοντας, έτσι, πολύ καλές προοπτικές για την κερδοφορία τους.
• Μια ιδιαίτερα ανοδική πορεία του ΑΕΠ δημιουργεί ένα θετικό περιβάλλον για εισαγωγή εταιρειών στη χρηματιστηριακή αγορά, αλλά πιθανώς με ιδιαίτερα υψηλές τιμές αγοράς των μετοχών που θα εκδοθούν και διατεθούν σε νέους μετόχους.

          Εντούτοις, αρκετές φορές έχει διαπιστωθεί ότι μια απρόβλεπτη χρηματιστηριακή πτώση είναι δυνατόν να εκδηλωθεί σε περιόδους μεγάλης αύξησης του ΑΕΠ, προφανώς επειδή έχει προηγηθεί μια υπέρμετρη χρηματιστηριακή άνοδος που έχει προκαλέσει πολύ μεγάλες διαφορές μεταξύ χρηματιστηριακών τιμών και εσωτερικής αξίας των μετοχών των εισηγμένων εταιρειών.

          Αλλά και αντίθετα χρηματιστηριακή άνοδος είναι δυνατόν να εκδηλωθεί σε περιόδους οικονομικής στασιμότητας, όπως προκύπτει από την στασιμότητα των ρυθμών μεταβολής του ΑΕΠ. Πιθανώς μια τέτοια χρηματιστηριακή συμπεριφορά σε μια χώρα να οφείλεται σε ποικίλους παράγοντες, όπως είναι:

• Προσδοκίες ανόδου του ΑΕΠ μιας χώρας λόγω της ανόδου των διεθνών τιμών βασικών πρώτων υλών, όπως είναι τα μέταλλα.
• Αυξημένη οριακή ροπή για αποταμιεύσεις από τους ιδιώτες, επιτρέποντας στις τράπεζες να αυξήσουν τις χορηγήσεις τους προς τις επιχειρήσεις με χαμηλότερα επιτόκια.
• Αύξηση της ζήτησης για εισαγωγές από άλλες χώρες εμπορικούς εταίρους, που θα προκαλέσει αύξηση των εξαγωγών της χώρας με θετικές επιπτώσεις για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις της.

          Διευκρινίζεται ότι οι επενδύσεις των διεθνών θεσμικών επενδυτών, ωστόσο, δεν γίνονται μόνο με βάση τους ρυθμούς μεταβολής του Α.Ε.Π. Οι διεθνείς επενδύσεις κατανέμονται κυρίως με βάση το μέγεθος και το δυναμισμό της κάθε εθνικής οικονομίας και τη σταθερότητα της πολιτικής κατάστασης και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος . Για του λόγου αυτούς το μεγαλύτερο μέρος των διεθνών επενδύσεων πραγματοποιείται στις περισσότερο αναπτυγμένες χώρες και ένα πολύ περιορισμένο ποσοστό σε γρήγορα αναπτυσσόμενες χώρες, παρά το γεγονός ότι αυτές μακροχρόνια εμφανίζουν υψηλότερους ρυθμούς αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

 

Πόσο χρήσιμες είναι οι αναλύσεις SWOT για τους επενδυτές;

Οι αναλύσεις SWOT – που παρουσιάζουν τα «ισχυρά» και τα «αδύναμα σημεία» της κάθε εταιρείας – είναι πολύ σημαντικές κυρίες για τους επενδυτές που έχουν μεσοπρόθεσμους ή μακροπρόθεσμους επενδυτικούς στόχους. Αντίστοιχα, οι σχετικές αναλύσεις ενδιαφέρουν ελάχιστα ή και καθόλου τους traders που επενδύουν με βάση τις αρχές και τις μεθόδους της Τεχνικής Ανάλυσης.

Το πλεονέκτημα για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές είναι ότι οι σχετικές αναλύσεις παρέχουν τις εξής δυνατότητες

• Σύγκριση της συνολικής ανταγωνιστικότητας κάθε επιχείρησης μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων – λαμβάνοντας ιδιαίτερα τις επιδόσεις από πλευράς πωλήσεων της κάθε εταιρείας.
• Επιλογή για επενδύσεις σε εκείνες τις επιχειρήσεις που εμφανίζονται είναι οι πλέον δυναμικές και να υπόσχονται τις καλλίτερες αποδόσεις για τους υποψήφιους επενδυτές.
• Χρησιμοποίηση της σχετικής μεθόδου για αναλύσεις του δυναμισμού συγκεκριμένων ομοειδών κλάδων που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές εθνικές αγορές. Σε αυτή την περίπτωση ιδιαίτερη σημασία έχουν: τα εθνικά φορολογικά καθεστώτα, τα επιτόκια δανεισμού των επιχειρήσεων, το κόστος εργασίας, η πορεία και οι προοπτικές της ζήτησης του διερευνώμενου κλάδου κλπ.
• Δημιουργία διεθνών χαρτοφυλακίων με μετοχές εκείνων των εταιρειών που σε επίπεδο κλάδου κάθε χώρας αναδεικνύονται – με τη χρησιμοποίηση της ανάλυσης SWOT – σε «πρωταθλητές» τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Γιατί χρειάζεται συχνές ανακατανομές το χαρτοφυλάκιο επενδύσεων;    

Γιατί συνεχώς μεταβάλλονται όλες οι χρηματιστηριακές τιμές και πρέπει να προβλέπουμε την κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθούν για να κάνουμε αγορές ή πωλήσεις με κέρδος…

          Όμως, για να γίνουν αποτελεσματικές οι αναλαμβανόμενες αναδιαρθρώσεις υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις, προκειμένου αυτές να βελτιώσουν τις επενδυτικές προσδοκίες:

• Επικέντρωση σε εκείνα τα επενδυτικά προϊόντα για τα οποία μπορούμε να κάνουμε τις κατά το δυνατόν καλλίτερες προβλέψεις.
• Εκτίμηση της πορείας των τιμών σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ώστε ανάλογα να προχωρήσουμε σε αγορές όταν εκτιμούμε ότι θα ανέβουν οι τιμές ή ταχείες ρευστοποιήσεις όταν προβλέπουμε καθοδική πορεία των τιμών, για να αποφύγουμε ζημιές.
• Κατανομή των τοποθετήσεών μας ανά κατηγορία επενδύσεων (πχ σε κρατικές ομολογίες και εταιρείες ακινήτων), λαμβάνοντας υπόψη τους συνολικούς κινδύνους στους οποίους θα εκτεθούμε ως επενδυτές.
• Κατηγοριοποίηση των τοποθετήσεων που θέλουμε να πραγματοποιήσουμε ανά επενδυτικό προϊόν (πχ μετοχές συγκεκριμένης αλυσίδας ξενοδοχείων)  μετά από ανάλυση των πιο πρόσφατων στοιχείων της.
• Στάθμιση των κινδύνων που είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε ξεχωριστά για κάθε επενδυτικό προϊόν.
• Βαθμός διασποράς του κάθε επενδυτικού προϊόντος και εύρος/ ένταση των διακυμάνσεων τις οποίες έχει εμφανίσει στο παρελθόν σε άλογες συνθήκες που επικρατούσαν στη χρηματιστηριακή αγορά.

Σε ότι αφορά, τέλος, το ερώτημα:

• Κάθε πότε πρέπει να πραγματοποιούνται ανακατανομές ή αναδιαρθρώσεις των χαρτοφυλακίων επενδύσεων οι πλέον ακριβείς απαντήσεις είναι:
  1. Ανακατανομές γίνονται μόνον όταν έχουν προηγηθεί εμπεριστατωμένες αναλύσεις αφού έχουν συνυπολογισθεί όλα τα πλέον πρόσφατα στοιχεία για κάθε επενδυτικό προϊόν ξεχωριστά.
  2. Πέραν των στοιχείων για τα επενδυτικά προϊόντα στα οποία έχουμε ήδη επενδύσει ή θέλουμε να επενδύσουμε  ξεχωριστή σημασία έχουν οι εκτιμήσεις για το «ψυχολογικό κλίμα» που αναμένεται να επικρατήσει μεταξύ των επενδυτών στο προσεχές διάστημα.
  3. Όσο πιο πολλές οι αναθεωρήσεις των κατανομών επενδύσεων τόσο μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης μεγάλων ζημιών.
  4. Σε περιόδους έναρξης γενικευμένης χρηματιστηριακής αναταραχής πραγματοποιούμε άμεσα πλήρη επανεξέταση και στρεφόμαστε σε επενδυτικά προϊόντα χαμηλότερου επενδυτικού κινδύνου.

 

 Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των διεθνών επενδύσεων;

Πολύ περισσότερα είναι τα πλεονεκτήματα των χαρτοφυλακίων που περιλαμβάνουν επενδυτικά προϊόντα και είναι διαπραγματεύσιμα σε διαφορετικές αγορές σε σύγκριση με αυτά που είναι μονομερώς  προσανατολισμένα σε μια και μόνη αγορά. Επενδυτικά χαρτοφυλάκια με μεγάλη γεωγραφική και επενδυτική διασπορά παρουσιάζουν μακροχρόνια μικρότερους επενδυτικούς κινδύνους και μεγαλύτερες πιθανότητες επίτευξης υψηλότερων αποδόσεων κεφαλαίου.

Συγκεκριμένα μια στρατηγική διεθνών επενδύσεων εξασφαλίζει:

1. Σημαντική μείωση των επενδυτικών κινδύνων από μία ευρεία διασπορά των κεφαλαίων για επενδύσεις. Όταν μια χώρα μπαίνει σε φάση ύφεσης ή αντιμετωπίζει μια οικονομική κρίση, πολλές άλλες χώρες βρίσκονται σε φάση ανάκαμψης, προσφέροντας μέτριες έως υψηλές αποδόσεις κεφαλαίου. Ακόμη και όταν αρκετές χώρες αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα μια διεθνή κρίση, άλλες χώρες επηρεάζονται πολύ λιγότερο ή και συνεχίζουν να αναπτύσσονται, αποτελώντας «διεθνή καταφύγια» για πολλούς επενδυτές που θέλουν να αποφύγουν μια μεγάλη μείωση της συνολικής αξίας των κεφαλαίων τους.
2. Μείωση των επενδυτικών κινδύνων μέσα από τοποθετήσεις σε εταιρείες που δεν εκτίθενται στους κινδύνους μιας και μόνης εθνικής αγοράς. Πολυεθνικές εταιρείες με δραστηριότητες σε πολλές χώρες ταυτόχρονα παρουσιάζουν πολύ μικρότερους επενδυτικούς κινδύνους σε σχέση με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε μια αγορά. Όταν οι επενδυτές πραγματοποιούν τοποθετήσεις κεφαλαίων σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε μια και μόνη αγορά είναι εξαιρετικά εκτεθειμένοι στον κίνδυνο να χάσουν σημαντικά ποσά όταν αυτές οι εταιρείες έχουν μεγάλη κάμψη των εργασιών τους, λόγω μιας ύφεσης στην εθνική αγορά, επιβολής υψηλών φορολογιών, μεγάλης ανόδου των εγχωρίων επιτοκίων κλπ.
3. Μείωση των συναλλαγματικών κινδύνων από τοποθετήσεις κεφαλαίων σε επενδυτικά προϊόντα μιας και μόνης χώρας, αφού υποτίμηση του νομίσματός της συνεπάγεται απώλεια κεφαλαίων επενδυτών του εξωτερικού.
4. Μείωση της έκθεσης σε δημοσιονομικούς ή επιτοκιακούς κινδύνους από επενδύσεις σε μια και μόνη χώρα. Αντίθετα, μια διεθνής διασπορά του χαρτοφυλακίου επενδύσεων θα επιτρέψει την πλήρη αντιστάθμιση και απορρόφηση των απωλειών που θα προκαλέσει μια δημοσιονομική ή επιτοκιακή κρίση σε μια χώρα, από τις αποδόσεις κεφαλαίου που θα εξασφαλίσουν οι επενδύσεις σε προϊόντα αρκετών άλλων χωρών.

 

Ποια είναι τα επενδυτικά πλεονεκτήματα χωρών χαμηλού κόστους εργασίας;

Οι διεθνείς επενδυτές προσαρμόζουν τα χαρτοφυλάκιά τους και τη Στρατηγική Επενδύσεων λαμβάνοντας υπόψη τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που εμφανίζουν ταχύτατα αναπτυσσόμενες χώρες που χαρακτηρίζονται για το χαμηλό κόστος εργασίας.

          Η παγκοσμιοποίηση και το πλήρες άνοιγμα των εθνικών αγορών έχει αλλάξει τους συσχετισμούς οικονομικών δυνάμεων και έχει φέρει στο προσκήνιο εθνικές οικονομίες με έντονο εξαγωγικό δυναμισμό και μεγάλη εσωτερική απορροφητικότητα για εισαγωγές. Αυτή  η ομάδα χωρών επωφελείται κυρίως από το πολύ χαμηλό κόστος της εργασίας σε σχέση με αυτό των περισσότερο αναπτυγμένων χωρών, δημιουργώντας σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα για τις εξαγωγικές εταιρείες της πρώτης ομάδας.

          Η ταχύρρυθμη ανάπτυξη των εξαγωγών στις αναδυόμενες χώρες δίνει μεγάλη ώθηση στην εσωτερική οικονομική ανάπτυξη, με αποτέλεσμα οι χώρες αυτές να προσφέρουν πολλαπλές ευκαιρίες στους διεθνείς επενδυτές για τοποθετήσεις σε μεγάλο αριθμό εταιρειών που αναπτύσσουν εργασίες με πολύ υψηλούς ετήσιους ρυθμούς ανόδου.

Προσοχή, όμως: Το χαμηλό κόστος εργασίας δεν συνεπάγεται αυτομάτως υψηλές αποδόσεις κεφαλαίου!!!

          Οι υποψήφιοι επενδυτές θα πρέπει να επιλέγουν τοποθετήσεις σε εκείνες τις χώρες χαμηλού κόστους εργασίας που χαρακτηρίζονται κυρίως από:

*συναλλαγματική σταθερότητα,

*υψηλό βαθμό διείσδυσης διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων με μακροπρόθεσμο ορίζοντα,

*υψηλό βαθμό ρευστότητας της αγοράς,

*χαμηλά επιτόκια δανεισμού των επιχειρήσεων,

*συγκρατημένη άνοδο του πληθωρισμού κλπ.

 

 

Ευρείες συγκεντροποιήσεις των επιχειρήσεων:

«Μοντέλο» για έξοδο από τη βαθειά ύφεση

 

 

Του ΚΙΜΩΝΑ ΣΤΕΡΙΩΤΗ

 

Η Ελλάδα θα επιταχύνει την ανάκαμψη της Εθνικής Οικονομίας εάν αλλάξουν πλήρως τα «επιχειρηματικά πρότυπα» που εφαρμόζονταν μέχρι σήμερα.

Η Εθνική Οικονομία χρειάζεται ένα «νέο επιχειρηματικό μοντέλο» που θα στηρίζεται στην: συγκεντροποίηση ομοειδών επιχειρήσεων, επίτευξη σημαντικών εσωτερικών οικονομιών κλίμακας για συμπίεση του μέσου λειτουργικού κόστους, μεγάλη διεύρυνση της μετοχικής βάσης, πραγματική βελτίωση της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών και διεθνοποίηση εργασιών.

Είναι προφανές ότι, η Ελληνική Οικονομία αναπτύχθηκε για πάρα πολλές δεκαετίες πάνω στη βάση ενός «μοντέλου» στο οποίο η επιχειρηματική δομή βασιζόταν σε πολύ μικρού μεγέθους επιχειρήσεις που προσφέρουν απασχόληση στη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων.

Η κατασπατάληση τεραστίων όγκων κοινοτικών πόρων και εθνικών ενισχύσεων για τη συντήρηση ενός εκ προοιμίου ξεπερασμένου «επιχειρηματικού μοντέλου» - πλήρως επικεντρωμένου στην εσωτερική αγορά και σε μεταπρατικές δραστηριότητες – ήταν καταδικασμένη  εξαρχής σε παταγώδη αποτυχία. Γιατί όλα αυτά κεφάλαια που κατασπαταλήθηκαν δεν απέβλεπαν στη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων με την κατάκτηση θέσεων στη διεθνή αγορά.

Μόνον επιχειρήσεις οικονομικά βιώσιμες, μεγάλες σε μέγεθος, με εξωστρέφεια και υψηλούς δείκτες ανταγωνιστικότητας δύνανται να βγάλουν την Οικονομία από τα τεράστια αδιέξοδα στα οποία έχει περιέλθει.

 

Τα πλεονεκτήματα

των «μεγάλων»

 

Είναι καιρός πλέον στη χώρα μας να συνειδητοποιηθεί ότι, χρειαζόμαστε «νέα επιχειρηματικά μοντέλα» και αυτά δεν μπορεί να είναι άλλα από αυτά των μεγάλων επιχειρήσεων που χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια, υψηλό βαθμό εξειδίκευσης, προϊόντα και υπηρεσίες καινοτόμες κλπ.

Τα πλεονεκτήματα των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων με τα ανωτέρω χαρακτηριστικά είναι ασυγκρίτως περισσότερο σε σχέση με αυτά των πολύ μικρών επιχειρήσεων, οικογενειακών και προσωπικών, ιδιαίτερα σε περιόδους παρατεταμένης οικονομικής κρίσης.

Γιατί οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν τις εξής δυνατότητες σε περιόδους ύφεσης:

• Μετατόπιση των δραστηριοτήτων τους σε αγορές που έχουν διαχρονικά υψηλούς έως ικανοποιητικούς ρυθμούς αύξησης της ζήτησης, με παράλληλη μείωση ή και παύση δραστηριοτήτων σε αγορές που είναι σε παρατεταμένη ύφεση. Ωστόσο, ανάλογες δυνατότητες δεν έχουν οι μικρές επιχειρήσεις όταν είναι «κολλημένες» σε αγορές γεωγραφικά περιορισμένες – πολύ περισσότερο όταν αυτές πλήττονται από μακροχρόνια ύφεση και μεγάλη μακροχρόνια ανεργία.
• Επικέντρωση σε παραγωγικές, εμπορικές ή άλλες δραστηριότητες που αποφέρουν έστω και περιορισμένα κέρδη μεσοπρόθεσμα. Αντίθετα, οι μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν ανάλογες δυνατότητες, καθώς είναι επικεντρωμένες σε λίγες δραστηριότητες με χαμηλό βαθμό εξειδίκευσης και ανταγωνιστικότητας που γεννούν ζημίες σε περιόδους κρίσης (πχ επιπλοποιεία ή βιοτεχνίες ετοίμων ενδυμάτων με υψηλή συμμετοχή του εργασιακού κόστους στο συνολικό κόστος).
• Μεγαλύτερη άνεση πρόσβασης των μεγάλων επιχειρήσεων είτε απευθείας στην τραπεζική αγορά είτε ακόμη και στη χρηματιστηριακή αγορά, εφόσον έχουν υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και διεθνούς ανταγωνιστικότητας.

Για να προχωρήσει η συγκεντροποίηση των δεκάδων χιλιάδων μικρών επιχειρήσεων είναι δυνατόν να γίνει πραγματικότητα αφενός μέσω της πλήρους αλλαγής της «επιχειρηματικής κουλτούρας» και αφετέρου με πολύ ισχυρά κίνητρα για πρωτόγνωρες συγκεντροποιήσεις.

 

Δημοσιεύθηκε: 12.11.2012

 

Γραφειοκρατία, διαφθορά και φορολογία:

Οι μεγάλες «πληγές» της Ελλάδας

 

Του ΚΙΜΩΝΑ Π. ΣΤΕΡΙΩΤΗ

          Αναποτελεσματική κυβερνητική γραφειοκρατία, δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδοτήσεις, διαφθορά και φορολογικό καθεστώς αποτελούν τα τέσσερα πιο σημαντικά προβλήματα της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα…

          Αυτές είναι οι κύριες διαπιστώσεις για την κατάσταση της Ελληνικής Οικονομίας στην έκθεση του World Economic Forum για την Παγκόσμια Ανταγωνιστικότητα 2011-2012. Τα συμπεράσματα είναι ιδιαίτερα απογοητευτικά για την Ελλάδα, καθώς στη γενική κατάταξη κατέλαβε  την 90^η θέση μεταξύ 142 χωρών στο διεθνώς αναγνωρισμένο δείκτη Global Competiveness Index (GCI), ενώ ήδη βρισκόταν στη 83^η θέση τον προηγούμενο χρόνο.

          Δυστυχώς – ιδιαίτερα κατά την τελευταία διετία – η Ελληνική Οικονομία συγκαταλέγεται μεταξύ χωρών υπανάπτυκτων και με εξαιρετικά υψηλούς βαθμούς διαφθοράς και υπέρμετρης γραφειοκρατίας. Επιπλέον, η υπερφορολόγηση των επιχειρήσεων αποτελεί πρόσθετο αντικίνητρο για την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων με μακροπρόθεσμο προσανατολισμό.

          Το επενδυτικό περιβάλλον εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά αρνητικό, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στην …141^η θέση παγκοσμίως με βάση τις χειρότερες επιδόσεις από πλευράς Γενικού Δημόσιου Χρέους, δηλαδή προτελευταία μεταξύ 142 χωρών.

   

 

ΕΛΛΑΔΑ: Χειρότερες επιδόσεις στη διεθνή ανταγωνιστικότητα
Κατάταξη της Ελλάδας μεταξύ 142 χωρών με βάση το δείκτη Global Competiveness Index (GCI)
ΘΕΣΜΟΙ	Παγκ. κατάταξη
Αποτελεσματικότητα των διοικητικών συμβουλίων των επιχειρήσεων	134
Βάρη από κυβερνητικές παρεμβάσεις	133
Σπατάλη δημοσίων δαπανών	131
Ηθική συμπεριφορά των επιχειρήσεων	125
Ενίσχυση της προστασίας των επενδυτών	125
Εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στους πολιτικούς	123
Αποτελεσματικότητα του νομικού καθεστώτος για επίλυση εργασιακών διαφορών	121
Αποτελεσματικότητα του νομικού καθεστώτος για κανονισμούς – προκλήσεις	121
ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Γενικό Δημόσιο Χρέος, σε % του ΑΕΠ	141
Εθνική αποταμίευση, σε % του ΑΕΠ	137
Ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού, σε % του ΑΕΠ	136
ΠΗΓΗ: The Global Competitiveness Report 2011 - 2912, World Economic Forum. Η Ελλάδα κατέλαβε την 90η θέση στη γενική παγκόσμια κατάταξη

      

Επιχειρηματική ηθική

          Αποτέλεσμα του μεγάλου βαθμού διαφθοράς είναι – δυστυχώς – να συγκαταλέγεται η Ελλάδα μεταξύ εκείνων των χωρών που έχουν τους χαμηλότερους δείκτες στην «ηθική των επιχειρήσεων», όπως προκύπτει και από το σχετικό πίνακα. Είναι προφανές ότι η Εθνική Οικονομία είναι δέσμια ενός πανίσχυρου πλέγματος σχέσεων χαμηλής επιχειρηματικής ηθικής που συνδέεται άμεσα με τα κέντρα λήψης κρατικών αποφάσεων. Μέσα σ΄αυτές τις συνθήκες είναι αναπόφευκτο να επικρατούν ο ανορθολογισμός και το πολύ υψηλό κόστος στις κρατικές επενδύσεις και παραγγελίες.

          Η πολυνομία, η μεγάλη διαφθορά κλπ αναγκαστικά οδηγούν στην ευρύτατη νόθευση του υγιούς ανταγωνισμού σε βάρος των καταναλωτών. Οι πολύ χαλαροί έως ανύπαρκτοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, σε συνδυασμό με την εκτεταμένη διαφθορά  και την ευρύτατη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, λειτουργούν σε βάρος εκείνων των επιχειρήσεων διακρίνονται για τις αρχές τους στον τομέα της επιχειρηματικής ηθικής.

          Κάτω από τέτοιες συνθήκες είναι αδύνατο να αναδειχθεί μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που να διακρίνεται για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη τους και να δημιουργεί πλούτο που να διανέμεται δίκαια μεταξύ μετόχων, εργαζομένων, Πολιτείας κλπ.

          Για τους λόγους αυτούς είναι αδύνατο να προσελκυσθούν στην Ελλάδα πολυεθνικές επιχειρήσεις που λειτουργούν με αυστηρούς κανόνες και διαδικασίες εταιρικής διακυβέρνησης και που θέλουν ένα ξεκάθαρο και ελκυστικό φορολογικό περιβάλλον.

Θεσμικό πλαίσιο

          Για να γίνει η Ελλάδα χώρα προσέλκυσης σημαντικών επενδυτικών κεφαλαίων και επίτευξης υψηλών αναπτυξιακών ρυθμών είναι μονόδρομος η πλήρης αλλαγή του θεσμικού και νομικού πλαισίου για τις οικονομικές δραστηριότητες.

          Μεταξύ άλλων, είναι αναγκαίες οι εξής ριζικές αλλαγές:

• Σταθερή και ελκυστική φορολογία που θα στηρίζει ενεργά την υγιή επιχειρηματικότητα.
• Ιδιαίτερα αυστηρές ποινές για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν οικονομικά οφέλη μέσα από διαδικασίες αδιαφάνειας και διαφθοράς.
• Προώθηση κωδίκων και αρχών διοικητικής ηθικής (managing ethics), παράλληλα με τη δημιουργία αυστηρών μηχανισμών καταπολέμησης της διαφθοράς, δωροληψίας κλπ στο δημόσιο τομέα, αξιοποιώντας τις σχετικές εμπειρίες του ΟΟΣΑ, των Ηνωμένων Εθνών, της Διεθνούς Διαφάνειας κλπ.
• Κωδικοποίηση και απλοποίηση των νόμων ώστε να εξασφαλισθεί πλήρης διαφάνεια κλπ. 

          Επομένως, οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας οφείλουν να κατανοήσουν ότι, η βιώσιμη ανάπτυξη και η αύξηση της απασχόλησης προϋποθέτουν τεράστιες αλλαγές στους θεσμούς, με στρατηγικό στόχο την προστασία των επενδυτών με μακροχρόνιο ορίζοντα και με επιχειρηματική ηθική.

          Δημοσιονομική εξυγίανση, μείωση του κρατισμού, πλήρης διαφάνεια και πολύπλευρη υποστήριξη των υγιών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων θα πρέπει να αποτελούν τους «πυλώνες» των προεκλογικών προγραμμάτων εκείνων των κομμάτων που θέλουν να εξασφαλίσουν βιώσιμες λύσεις για την Ελληνική Οικονομία.

Δημοσίευση 29.10.2012

 

 

 * Ο Κίμων Στεριώτης είναι στέλεχος μεγάλης εισηγμένης εταιρείας, διδάκτωρ οικονομολόγος, τέως διευθυντής σύνταξης οικονομικής εφημερίδας

 

Το τεράστιο Εμπορικό έλλειμμα

παρασύρει στο "βυθό" την Ελλάδα 

         Του ΚΙΜΩΝΑ Π. ΣΤΕΡΙΩΤΗ*

Δημοσίευση : Εφημερίδα ΠΑΡΟΝ, 8.4.2012

 

 

          Το τεράστιο εμπορικό έλλειμμα της χώρας αποτελεί το κυριότερο εμπόδιο για την εξασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης και την καταπολέμηση της τεράστιας ανεργίας. Θα είναι αναπόφευκτο να υπάρξουν νέα μνημόνια και πρόσθετες οικονομικές θυσίες του λαού μας, όσο η Ελλάδα θα παραμένει στο περιθώριο του διεθνούς οικονομικού καταμερισμού και εμπορίου.

Εάν δεν γίνουν ευρείες διαρθρωτικές, θεσμικές και φορολογικές αλλαγές, που θα καταστήσουν την Ελλάδα ασφαλή τόπο προσέλκυσης και προστασίας εξωστρεφών παραγωγικών επενδύσεων, τότε τα τεράστια εμπορικά ελλείμματα θα συνεχίσουν να παρασύρουν την Ελλάδα στο «βυθό» της ύφεσης και της πολύ μεγάλης ανεργίας.

           Με βάση τα στοιχεία του Eurostat, η Ελλάδα καταλαμβάνει μία από τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των χώρων της ΕΕ με βάση το ύψος του κατά κεφαλήν εμπορικού πλεονάσματος/ ελλείμματος. Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο 1999 – 2010 σε μέσα ετήσια επίπεδα η Ελλάδα εμφάνισε ένα ανά κάτοικο εμπορικό έλλειμμα ύψους 2.669 ευρώ, ενώ στις χώρες της Ευρωζώνης το κατά κεφαλήν εμπορικό έλλειμμα ήταν μόλις 45 ευρώ και στις «27» της Ευρωπαϊκής Ένωσης το έλλειμμα ήταν 253 ευρώ.

Ένα διαχρονικά τεράστιο εμπορικό έλλειμμα για την Ελληνική Οικονομία σημαίνει: συνεχής εκροή συναλλάγματος προς το εξωτερικό, κατακόρυφη ανεργία, τεράστιες αδυναμίες αύξησης του εθνικού εισοδήματος, πρωτοφανή ελλείμματα στα ασφαλιστικά ταμεία κλπ.

 

Τα αίτια της κακοδαιμονίας

 

          Η Ελληνική Οικονομία οδηγήθηκε σε τεράστια αδιέξοδα γιατί περιθωριοποιήθηκε στην παγκόσμια οικονομία λόγω του «μοντέλου του άκρατου καταναλωτισμού και κρατισμού» που υιοθετήθηκε, με αποτέλεσμα την υπερδιόγκωση των δημοσίων και ιδιωτικών χρεών.

          Τα κύρια αίτια της κακοδαιμονίας είναι: αντιοικονομικές δομές του επιχειρηματικού δυναμικού (μικρό μέγεθος επιχειρήσεων, απουσία διεθνούς ανταγωνιστικότητας), επικέντρωση του επιχειρηματικού κόσμου στη διάθεση εισαγομένων προϊόντων και στο real estate μέσω φθηνών δανείων, γιγαντισμός του κρατικού τομέα, πλήρης εγκατάλειψη των εξαγωγικών δραστηριοτήτων, «αρνητικό κλίμα» για τις ξένες επενδύσεις και πλήρης υποβάθμιση της αγροτικής οικονομίας.

          Εξάλλου, ο συναλλαγματοφόρος τουριστικός τομέας έχει φθάσει σε οριακά επίπεδα και δεν μπορεί να αυξήσει αισθητά το εθνικό εισόδημα, αφού:

• Ο εσωτερικός τουρισμός θα παραμείνει πολύ περιορισμένος για αρκετά χρόνια λόγω της μεγάλης μείωσης των εισοδημάτων και της κατακόρυφης ανόδου της ανεργίας.
• Ο ανταγωνισμός έχει οξυνθεί στη διεθνή τουριστική αγορά σε όφελος κυρίως των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών που έχουν πολύ χαμηλότερο κόστος εργασίας κλπ.

   

    Επομένως, η Ελλάδα χρειάζεται ένα «νέο αναπτυξιακό μοντέλο» για να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά τα οξυμένα κοινωνικά προβλήματα και, κυρίως, η ανάκτηση της χαμένης διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Το «μοντέλο» αυτό θα πρέπει να έχει ως σταθερό στόχο τη συνεχή βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου ώστε να συμβάλλει στη συνεχή αύξηση του Εθνικού Εισοδήματος.

Αναζήτηση «αναπτυξιακού μοντέλου»

 

Παρατηρώντας τα στοιχεία του παρατιθέμενου Πίνακα θα πρέπει να προσεχθούν δύο «αναπτυξιακά μοντέλα» τελείως διαφορετικά μεταξύ τους:

• Η Ιρλανδία έχει το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εμπορικό πλεόνασμα – πολλαπλάσιο σε σχέση με τη Γερμανία – επειδή κατάφερε να προσελκύσει σημαντικού ύψους επενδυτικά κεφάλαια για ανάπτυξη διεθνών εμπορικών δραστηριοτήτων μέσα από ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς.
• Το Λουξεμβούργο έχει το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εμπορικό έλλειμμα μεταξύ των χωρών της ΕΕ των «27» αλλά και ένα εξαιρετικά υψηλό επίπεδο κοινωνικής ευημερίας. Αυτό οφείλεται στον «τραπεζικό φορολογικό παράδεισο», που αποτελεί τη βάση για την αύξηση του Εθνικού Εισοδήματος.

Έτσι, αν και τελείως διαφορετικά μεταξύ τους τα δύο ανωτέρω «μοντέλα», εντούτοις και τα δύο στηρίζονται στα διεθνή επενδυτικά (παραγωγικά ή χρηματοοικονομικά) κεφάλαια. Επομένως η διεθνής αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας συνδέεται αναπόσπαστα με την ελκυστικότητά της για προσέλκυση μεγάλων όγκων διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων. Αυτό μπορεί να γίνει εφόσον η Ελλάδα διασφαλίσει την πλήρη προστασία και ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση των επενδυτών.

 Η υλοποίηση αυτού του «αναπτυξιακού μοντέλου» έχει τρεις προϋποθέσεις:

• Πλήρη αλλαγή της κουλτούρας που έχουμε ως λαός για το ρόλο της υγιούς επιχειρηματικότητας ως κυρίαρχου συντελεστή δημιουργίας κοινωνικού πλούτου και νέων θέσεων απασχόλησης.
• Θεσμική θωράκιση των επενδύσεων μέσα από ένα διαχρονικά αμετάβλητο και διεθνώς ελκυστικό φορολογικό καθεστώς.
• Αναδιάρθρωση και συγκεντροποίηση των εγχώριων επιχειρήσεων, ώστε να γίνουν διεθνώς ανταγωνιστικές μέσα από πολύ υψηλής ποιότητας υπηρεσίες και προϊόντα.

    Ωστόσο, κύρια προϋπόθεση για το οριστικό ξεπέρασμα των οικονομικών δυσκολιών είναι να υπάρξουν πολιτικές ηγεσίες και κόμματα που να έχουν ως κοινό στόχο την προστασία και προσέλκυση πολύ μεγάλων επενδύσεων, ώστε αυτές να στηρίξουν την ταχύρρυθμη ανάπτυξη και τη συνεχή αύξηση της απασχόλησης.

 

 

 

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
(Κατά κεφαλήν εξωτερικό εμπορικό έλλειμμα/ πλεόνασμα σε μέσα ετήσια επίπεδα 1999 -  2010, σε ευρώ με βάση τον πληθυσμό κατά το 2010)
ΕΕ "27"	-253
ΕΥΡΩΖΩΝΗ "17"	45
Ιρλανδία	7.317
Ολλανδία	1.872
Γερμανία	1.644
Σουηδία	1.453
Φινλανδία	1.345
Βέλγιο	1.226
Δανία	1.206
Ισπανία	-1.316
Μ. Βρεταννία	-1.554
Πορτογαλία	-1.727
Μάλτα	-2.541
ΕΛΛΑΔΑ	-2.669
Κύπρος	-5.060
Λουξεμβούργο	-6.064
ΠΗΓΗ: EUROSTAT

 

* Ο Κίμων Στεριώτης είναι στέλεχος μεγάλης εισηγμένης εταιρείας, διδάκτωρ οικονομολόγος, τέως διευθυντής σύνταξης οικονομικής εφημερίδας

 

 

Καταπολέμηση της ανεργίας μέσω

εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων

 

Του ΚΙΜΩΝΑ Π. ΣΤΕΡΙΩΤΗ*

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΑΡΟΝ» 24.3.2012

 

 

ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
	Επιχειρήσεις με βάση τον αριθμό των εργαζομένων:
	Εργαζ. 1-9	Εργαζ. 250+
1) Αριθμός επιχειρήσεων στο γενικό σύνολο:
ΕΛΛΑΔΑ	96,7%	0,1%
ΧΩΡΕΣ ΟΟΣΑ (32)	89,7%	0,4%
2) Εργαζόμενοι, σε %, του συνόλου των εργαζομένων σε επιχειρήσεις:
ΕΛΛΑΔΑ	58%	14%
ΧΩΡΕΣ ΟΟΣΑ (32)	23%	39%
3) Συμμετοχή στο σύνολο της προστιθέμενης αξίας:
ΕΛΛΑΔΑ	37%	25%
ΧΩΡΕΣ ΟΟΣΑ (30)	17%	49%
4) Συμμετοχή στο σύνολο των εξαγωγών:
ΕΛΛΑΔΑ	:	:
ΧΩΡΕΣ ΟΟΣΑ (19)	12%	59%
ΠΗΓΗ: OECD "Entrepreneurship at a glance 2010", Μάιος 2011

Η καταπολέμηση της πρωτοφανούς ανεργίας είναι εφικτή μόνο μέσω του εκσυγχρονισμού, της εξωστρέφειας και της συγκεντροποίησης του επιχειρηματικού δυναμικού της χώρας μας.

Τα τεράστια δημόσια ελλείμματα και η συρρίκνωση των δημοσίων επενδύσεων θα ανατροφοδοτούν μια διευρυνόμενη ανεργία και υποαπασχόληση χωρίς προοπτικές ανάκαμψης όσο οι ελληνικές επιχειρήσεις θα παραμένουν «εσωστρεφείς» και αποκομμένες από  τη διεθνή αγορά. Το «ελληνικό μοντέλο» των απειράριθμων μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων με ελάχιστους εργαζόμενους, με πολύ λίγα κεφάλαια και ανύπαρκτο βαθμό εξωστρέφειας είναι πλέον σε πλήρη αδυναμία να φέρει τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αύξηση της απασχόλησης.

Με βάση μελέτη του ΟΟΣΑ για τις δομές των επιχειρήσεων σε 32 χώρες, ταξινομημένων με βάση τον αριθμό των σ΄αυτές εργαζομένων, προκύπτει ότι η Ελλάδα καταλαμβάνει τις τελευταίες θέσεις με βάση το βαθμό συγκεντροποίησης του επιχειρηματικού και εργατικού δυναμικού της:

• Ο μέσος αριθμός των απασχολουμένων στις ελληνικές επιχειρήσεις είναι μόλις 3,1 εργαζόμενοι, έναντι 8 που είναι κατά μέσον όρο στις «32» της μελέτης του ΟΟΣΑ.
• Το 96,7% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα απασχολεί μέχρι και 9 εργαζόμενους, όταν στις «32» είναι 89,7%.
• Το 58% του συνόλου των απασχολουμένων εργάζεται σε ελληνικές επιχειρήσεις που εξασφαλίζουν απασχόληση έως και σε 9 άτομα, όταν στις «32» είναι 23%.
• Ακόμη και στις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, αυτές που απασχολούν από 20-49 άτομα, η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση με ποσοστό 1% έναντι 3,4% που είναι το αντίστοιχο ποσοστό για τις «32» του ΟΟΣΑ.

 

Εξειδίκευση των εργαζομένων

 

Ο πολύ χαμηλός βαθμός συγκεντροποίησης του επιχειρηματικού δυναμικού συνδέεται άμεσα και με τα χαμηλά επίπεδα παραγωγικότητας της εργασίας. Αντίθετα, οι μεγάλες επιχειρήσεις, που εξασφαλίζουν υψηλή παραγωγικότητα εργασίας, έχουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες διεύρυνσης της οικονομικής μεγέθυνσης και κοινωνικής ευημερίας μέσω της άντλησης εισοδημάτων από ξένες αγορές.

Επισημαίνεται ότι, στις «32» χώρες του ΟΟΣΑ οι επιχειρήσεις με πάνω από 250 εργαζομένους, αν και αποτελούν μόλις το 0,4% του συνόλου των επιχειρήσεων, αυτές δημιουργούν το 49% της συνολικής προστιθέμενης αξίας. Επίσης:

• Στις περισσότερες χώρες πάνω από το 50% των εξαγωγών πραγματοποιείται από μεγάλες και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις που αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου.
• Το μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας στις αναπτυγμένες χώρες δημιουργείται από τις μεγάλες επιχειρήσεις, παρέχοντας μεγαλύτερες δυνατότητες για ικανοποιητικές παροχές (αμοιβές και ασφαλιστικές καλύψεις) προς τους εργαζόμενους.
• Όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος μιας επιχείρησης και η προστιθέμενη αξία που δημιουργεί τόσο περισσότερο ενισχύονται η βιωσιμότητά της, η πιστοληπτική αξιοπιστία, η κεφαλαιακή συσσώρευση, οι ικανότητες προσαρμογής σε περιόδους ύφεσης κλπ.
• Επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους έχουν περισσότερες ευκαιρίες να επεκταθούν ταυτόχρονα σε διαφορετικές εθνικές αγορές, μειώνοντας τα ρίσκα επιβίωσής της τους από μια μονομερή ανάπτυξη σε μία και μόνο χώρα.

    Εξάλλου, με βάση τις εμπειρίες των περισσότερο ανεπτυγμένων χωρών – που διαθέτουν αναλογικά επιχειρήσεις με μεγάλο αριθμό εργαζομένων ανά επιχείρηση - διαπιστώνονται τα ακόλουθα:

• Οι αποδοχές των εργαζομένων πολυεθνικών ή μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεων είναι υψηλότερες σε σχέση με αυτές των εργαζομένων σε μικρές επιχειρήσεις, καθώς η διεθνοποίηση επιτρέπει την άντληση εσόδων από ανάπτυξη εργασιών σε διάφορες χώρες χαμηλότερου επίπεδου ανάπτυξης.
• Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι σε θέση να πραγματοποιούν μεγάλα προγράμματα επανακατάρτισης, εξασφαλίζοντας συνεχή αύξηση της παραγωγικότητας του κάθε εργαζόμενου και κατάλληλη προσαρμογή των δεξιοτήτων τους ανάλογα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων.
• Μέσω της πραγματοποίησης μεγάλων δαπανών για Έρευνα και Τεχνολογία (R&D) εξασφαλίζεται η απασχόληση και η συνεργασία ατόμων υψηλού βαθμού κατάρτισης για την ανάπτυξη και προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Επομένως, μόνο μεγάλες ή μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις δύνανται να συμβάλλουν στην απορρόφηση της μεγάλης ανεργίας, να καταβάλλουν ομαλά τις εργοδοτικές εισφορές προς τα ασφαλιστικά ταμεία και να συμβάλλουν γενικότερα στην εξασφάλιση μιας διαρκούς και βιώσιμης ανάπτυξης.

 

Ενθάρρυνση των συγχωνεύσεων

 

    Για να μπορέσουν οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις να γίνουν βιώσιμες είναι εθνικής σημασίας ανάγκη να ληφθούν όλα εκείνα τα θεσμικά μέτρα που θα συμβάλλουν στην ενθάρρυνση των επιχειρηματιών να προχωρήσουν σε ευρείες συγχωνεύσεις και συγκεντροποιήσεις παραγωγικού δυναμικού. Η σημαντική διεύρυνση της μετοχικής βάσης τους, η αλλαγή των μεγεθών τους (business resizing) σύμφωνα με τις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς και ο ανασχεδιασμός των λειτουργιών τους  (business process reengineering) θα έχουν, μεταξύ των άλλων, τις εξής θετικές συνέπειες:

• Ταχύτερη βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας και φερεγγυότητας,
• ευκολότερη εξασφάλιση των απαιτούμενων εγκρίσεων για ιδιωτικές επενδύσεις από κοινοτικούς πόρους και
• αποκατάσταση της διεθνούς αξιοπιστίας του ελληνικού επιχειρηματικού κόσμου, το κύρος του οποίου έχει τρωθεί ανεπανόρθωτα κατά την τελευταία διετία.

Μια τέτοια πολιτική ευρειών αναδιαρθρώσεων είναι η «καλλίτερη συνταγή» για να μπουν οι ελληνικές επιχειρήσεις σε τροχιά ταχείας ανάκαμψης και αύξησης της εγχώριας απασχόλησης